Уапсен Екрем Имамоглу, градоначалник на Истанбул и најголемиот ривал на Ердоган

Турската полиција го уапси градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу, кој е популарен опозициски лидер и еден од главните ривали на претседателот Реџеп Таип Ердоган. Покрај него, уапсени се и неколку други истакнати личности во рамките на истраги за наводна корупција и врски со терористички групи. Ова претставува драматична ескалација на тековниот притисок врз опозицијата и критичките гласови во Турција, објави Асошиејтед прес.

Државната новинска агенција Анадолу пишува дека обвинителите издале налог за приведување на Имамоглу и уште околу 100 други лица. Меѓу уапсените е и неговиот близок соработник, Мурат Онгун.

Властите затворија неколку патишта низ Истанбул и воведоа четиридневна забрана за демонстрации, очигледно со цел да спречат протести по апсењето. Според приватната телевизија НТВ, меѓу уапсените се и двајца градоначалници на истанбулски окрузи.

Критиките за политички мотивирани апсења

Критичарите тврдат дека оваа акција доаѓа откако партијата на Ердоган претрпе значителни загуби на локалните избори минатата година, поради што се засилуваат повиците за предвремени парламентарни избори. Властите, пак, инсистираат дека судовите работат независно и ги отфрлаат обвинувањата дека овие постапки се политички мотивирани.

„Се соочуваме со голема тиранија, но сакам да знаете дека нема да се обесхрабрам“, порача Имамоглу во видео порака на социјалните мрежи.

Ердоган, кој е на власт повеќе од 20 години како премиер и претседател, моментално има мандат до 2028 година, но сугерираше дека сака да остане подолго на власт, што би можел да го постигне со поддршка од парламентарното мнозинство.

Економски последици

По веста за апсењето на Имамоглу, главниот индекс на Истанбулската берза падна за 7 отсто, што доведе до привремено запирање на тргувањето за да се спречи паника. Турската лира загуби околу 7 отсто од својата вредност во однос на американскиот долар.

Анадолу извести дека Имамоглу и неколку други лица се осомничени за изнуда, перење пари и нерегуларности во јавните набавки. Дополнително, тој се сомничи дека ѝ помагал на Курдската работничка партија (ПКК), која е прогласена за терористичка организација од Турција, САД и други сојузници.

Обиди за замолчување на опозицијата

Еден ден пред апсењето, Универзитетот во Истанбул ја поништи дипломата на Имамоглу, со што тој беше дисквалификуван од идни претседателски избори, бидејќи универзитетска диплома е задолжителна за кандидатура во Турција.

Неговата опозициска Републиканска народна партија (ЦХП) планираше внатрепартиски избори во недела, на кои Имамоглу требаше да биде избран како кандидат за идните претседателски избори. Со неговото апсење, ова гласање најверојатно нема да се одржи.

„Волјата на народот не може да се замолчи преку заплашување или незаконски дејства. Јас останувам решителен и се потпирам не само на 16 милиони жители на Истанбул, туку и на сите 86 милиони граѓани на Турција“, напиша Имамоглу на социјалните мрежи.

Претседателот на ЦХП, Озгур Озел, го осуди апсењето, нарекувајќи го „обид за пуч против нашиот иден претседател“.

Прокурдската Партија за еднаквост и демократија исто така побара итно ослободување на сите приведени. Ко-претседателката на партијата, Тулај Хатимоѓулари, го нарече апсењето „срам што нема да биде заборавен со векови“ и додаде дека операцијата „е обид да се редизајнира политиката преку судството“.

Правни пречки

Имамоглу се соочува со неколку судски процеси, вклучувајќи обвиненија за влијание врз судски експерт кој истражувал опозициски општини. Овие случаи би можеле да резултираат со затворска казна и политичка забрана.

Тој исто така ја обжалува пресудата од 2022 година за наводно навредување на членови на Врховниот изборен совет, што би можело да доведе до негова политичка дисквалификација.

Имамоглу беше избран за градоначалник на Истанбул во март 2019 година, со што го нанесе првиот историски пораз на партијата на Ердоган, која го контролираше градот четврт век. По неуспешните обиди на владејачката партија да ги поништи изборните резултати, повторното гласање исто така заврши со победа на Имамоглу. Тој ја задржа функцијата и по локалните избори минатата година, кога неговата партија забележа значителни успеси наспроти владејачката партија.

Сојузникот на Ердоган, Девлет Бахчели, ја бранеше судската одлука, истакнувајќи дека „оспорувањето на судството и законот е повик на раздор и насилство“ и нагласи дека „важно е да се прифати секоја одлука донесена од судовите“.