При спорот околу границата меѓу Тајланд и Камбоџа евакуирани се повеќе од 130.000 тајландски цивили

Тајланд евакуираше повеќе од 130.000 луѓе по должината на камбоџанската граница, додека лидерот на земјата предупреди дека прекуграничните судири би можеле да се развијат во војна, пренесува Гардијан.

Судирите што започнаа во четвртокот продолжија рано во петокот, објави тајландската војска, додека двете земји се бореа во нивните најкрвави воени судири во последните повеќе од една деценија.

Борбите се водеа на 12 локации по должината на спорната граница, изјави тајландски воен функционер – проширување на конфликтот што избувна еден ден претходно.

„Овој сегашен инцидент на агресија ескалира и би можел да се развие во фаза на војна“, изјави за новинарите во Бангкок вршителот на должноста премиер на Тајланд, Фумтам Вечајачаи. „Сепак, во моментов сè уште сме на ниво на препирка, борејќи се со тешко оружје. Она што досега го направивме е да ја заштитиме нашата земја и суверенитетот на нашата нација.“

Тајландските власти изјавија дека 138.000 луѓе од четири погранични провинции се евакуирани, додека бројот на жртви во земјата се искачи на 15, вклучувајќи 14 цивили. Меѓу убиените е и едно осумгодишно момче.

Националната влада на Камбоџа не даде детали за жртви или евакуации на цивили, но локален функционер во покраината Одар Минчи за Ројтерс изјави дека еден цивил е убиен, а пет се ранети, а 1.500 семејства се евакуирани.

Тајландската војска објави судири од пред зори во петокот во покраините Убон Рачатани и Сурин.

„Камбоџанските сили спроведоа континуирано бомбардирање користејќи тешко оружје, полева артилерија и ракетни системи БМ-21“, се вели во соопштението на тајландската војска.

„Тајландските сили одговорија со соодветен оган во согласност со тактичката ситуација.“

Судирите избувнаа во четврток наутро по неколку недели тивки тензии околу долготрајниот граничен спор меѓу југоисточноазиските соседи. И двете страни се обвинија меѓусебно дека први отвориле оган.

Судирите се најнови во историјата на конфликти долж границата меѓу Камбоџа и Тајланд, долга 817 км, делови од кои се предмет на преклопување на претензии поради несогласувања околу картите од колонијалната ера.

Неодамнешните гранични тензии првпат избувнаа во мај, кога војниците накратко разменија оган во спорна област, при што загина камбоџански војник. Ова доведе до одмазднички мерки од двете страни.

Кризата ескалираше дополнително во среда кога пет тајландски војници беа повредени од нагазна мина, втор ваков инцидент за една недела. Тајланд одговори со отповикување на својот амбасадор во Камбоџа во среда и велејќи дека ќе го протера амбасадорот на Камбоџа во Бангкок. Тајланд тврдеше дека нагазните мини биле поставени во областа неодамна – тврдења што Камбоџа ги негира.

Судирите ескалираа во четврток, при што Тајланд ја обвини Камбоџа за лансирање ракетни и артилериски напади, вклучително и во цивилни области, и велејќи дека нејзините воздухопловни сили започнале воздушни напади врз воени цели во Камбоџа.

Спорот е разгорен од националистички чувства и е влошен од горчливата расправија меѓу двајца моќни политичари во двете земји: Хун Сен, кој владееше со Камбоџа со железна тупаница четири децении пред да му ја предаде власта на својот син Хун Манет во 2023 година, и Таксин Шинаватра, поранешниот популистички лидер на Тајланд, чија ќерка Паетонгтарн стана премиер во 2024 година. Двајцата поранешни лидери остануваат многу влијателни.

Во четвртокот вечерта, Таксин на социјалните мрежи изјави дека им се заблагодарил на земјите што понудиле да посредуваат во кризата, но дека би сакал да почека малку, додавајќи: „Треба да ја оставиме тајландската војска да си ја заврши работата и да му одржиме лекција на Хун Сен“.

Хун Сен одговори на Фејсбук дека „воинствениот тон“ на Таксин ја нагласува „воената агресија на Тајланд кон Камбоџа“.

Во изјава во која го обвини Таксин дека ги предал сопствениот крал и партија, тој додаде: „Под изговор дека се одмаздува на Хун Сен, тој прибегнува кон војна, чија крајна последица ќе биде страдањето на народот“.

Советот за безбедност на ОН требаше да се состане во петок поради конфликтот. САД, долгогодишен сојузник на Тајланд по договор, повикаа на итен прекин на непријателствата.

„Ние сме… сериозно загрижени од ескалацијата на насилството по должината на границата меѓу Тајланд и Камбоџа и длабоко тажни од извештаите за штета на цивилите“, изјави заменик-портпаролот на Стејт департментот, Томи Пигот, на редовниот брифинг за медиумите.

„Соединетите Американски Држави бараат итен прекин на непријателствата, заштита на цивилите и мирно решавање на конфликтот.“

Кина, исто така, изјави дека е „длабоко загрижена“ од судирите и дека Пекинг „на свој начин се труди и ќе продолжи да прави сѐ што може за да промовира мир и дијалог“.

Фумтам им рече на новинарите дека ја осудува употребата на „тешко оружје без јасна цел, надвор од конфликтните зони“, велејќи дека употребата на сила не се придржува до меѓународното право.

„Остануваме посветени на мирни средства и треба да има дискусии, но она што се случи беше провокација и моравме да се одбраниме“, додаде тој.

Министерот за здравство на Тајланд, Сомсак Тепсутин, изјави дека болница била погодена од гранатирање во покраината Сурин, напад за кој рече дека треба да се смета за „воено злосторство“.

Министерството за надворешни работи на Велика Британија во четврток советуваше да не се патува во делови од Камбоџа и Тајланд освен во оние што се неопходни.