По недели на најави од Белата куќа и јавна загриженост, претседателот Доналд Трамп наскоро треба да објави бран од таканаречени „реципрочни“ тарифи, наметнувајќи ги како кон сојузниците, така и кон ривалите, пренесува Асошиејтед Прес.
Новите тарифи, воведени на денот што Трамп го нарече „Ден на ослободување“ – се обид да се зајакне американското производство и да се казнат другите земји за, според него, децении на неправедни трговски практики. Но, според повеќето економисти, овој ризичен потег носи закана од економски пад и нарушување на сојузите изградени со децении.
„Втори април 2025 година ќе биде запишан како еден од најзначајните денови во модерната американска историја“, изјави портпаролката на Белата куќа, Каролина Левит, на прес-конференција, додавајќи дека новите тарифи стапуваат на сила веднаш.
Реципрочните тарифи што Трамп планира да ги воведе следуваат по неодамнешните најави за 25% данок на увоз на автомобили, давачки против Кина, Канада и Мексико, како и проширени тарифи на челик и алуминиум. Трамп исто така воведе тарифи за земји што увезуваат нафта од Венецуела и планира посебни даноци на увоз на фармацевтски лекови, дрво, бакар и компјутерски чипови.
Никакви предупредувања за паѓање на берзата или влошување на расположението на потрошувачите не ја натераа администрацијата да ја преиспита својата стратегија.
Трговскиот советник на Белата куќа, Питер Наваро, сугерираше дека новите тарифи ќе донесат 600 милијарди долари годишно, што би бил најголемиот даночен пораст од Втората светска војна. Сепак, според канцеларијата на конгресменот Кевин Херн, републиканец од Оклахома, министерот за финансии, Скот Бесент, уверил дека тарифите ќе бидат ограничени и би можеле да бидат намалени преку преговори со други земји. Белата куќа сè уште нема потврдено детали за политиката, иако Трамп во понеделникот изјави дека веќе донел одлука.
Веројатно е дека увозниците ќе ги пренесат дел од трошоците од овие тарифи врз потрошувачите. Според анализата на „Budget Lab“ при Јејл универзитетот, 20% универзална тарифа би чинела дополнителни 3.400 до 4.200 долари по просечно домаќинство.
Администрацијата се води од идејата дека производителите брзо ќе го зголемат домашното производство и ќе отворат нови фабрички работни места – а Белата куќа е убедена дека пристапот на Трамп е исправен.
„Тие нема да згрешат“, рече Левит. „Ова ќе функционира. Претседателот има брилијантен тим советници кои ги проучуваат овие прашања со децении. Ние сме фокусирани на враќање на златната ера на Америка и создавање на производствена суперсила.“
Но, ваквиот оптимизам не ги убедува јавноста ниту сојузниците, кои увозните давачки ги гледаат како закана.
Анализите засновани на можните 20% широки тарифи, кои ги разгледувале некои советници на Белата куќа, предвидуваат економија погодена од повисоки цени и стагнација. Економскиот раст на САД – мерен преку бруто домашниот производ – би се намалил за околу еден процентен поен, а цените на облеката, нафтата, автомобилите, домувањето, храната, па дури и осигурувањето би пораснале, според анализата на „Budget Lab“.
Трамп ги воведува овие тарифи самостојно, бидејќи има правни механизми да го направи тоа без одобрение од Конгресот. Ова им овозможува на демократите лесно да ја критикуваат републиканската администрација, особено ако несигурноста кај бизнисите и падот на довербата кај потрошувачите се покажат како предзнаци на економски проблеми.
Хедер Бушеј, поранешен член на Советот на економски советници во администрацијата на Бајден, истакна дека помалку агресивните тарифи што Трамп ги воведе за време на својот прв мандат не го поттикнаа производствениот бум што им го вети на гласачите.
„Не гледаме никакви индикации за подемот што претседателот го вети“, рече Бушеј. „Ова е неуспешна стратегија.“
Лидерот на демократското мнозинство во Сенатот, Чак Шумер од Њујорк, изјави дека тарифите, всушност, се начин за Трамп да собере приходи за да ги финансира продолжувањата на даночните намалувања кои најмногу им користат на милионерите и милијардерите.
„Речиси сè што прават, вклучувајќи ги и тарифите, изгледа како да е насочено кон обезбедување на тие даночни олеснувања за богатите“, рече Шумер во вторникот на сенатскиот подиум.